Peygamber nitelikleri, genel olarak her insanın sahip olabileceği meziyetlerdir. Ancak peygamberlerden başka hiç kimse bu niteliklerin hepsine birden mükemmel bir şekilde vakıf olamaz. Peygamberler, Allah ile insanlık arasında aracılık yapan, Allah'ın emirlerini aynen insanlığa tebliğ eden insanlar oldukları için, peygamber nitelikleri de bu görevin yükümlülüğünü kaldıracak türdendir.

Peygamber niteliklerinden bahsetmeden önce belirtmek gerekir ki; peygamberler de bizim gibi deriden ve kemikten birer insandı. Bir insanın sahip olduğu yeme, içme, barınma gibi tüm ihtiyaçlar ve bir insanın hissedebileceği tüm duygular onlarda da vardı. Doğup, yaşayıp, büyüyüp, ölmüşlerdir. Ancak, peygamberler sahip oldukları nitelikler sayesinde Allah'ın elçisi olmaya layık görülmüş ve ömürleri boyunca tebliğ görevlerini yerine getirmişlerdir.

Ayrıca, sıradan insanlardan farklı olarak peygamberler bazı mucizeler gösterebilmişlerdir. Örneğin, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), kendisine inanmayan müşrikleri İslam yoluna çekmek amacıyla Ay'ı ortadan ikiye bölüp tekrar birleştirebilmiş veya parmaklarının arasından su akıtarak müminlerin abdest almasını sağlamıştır. Hz. İsa'nın ölüleri diriltebilmesi veya Hz. Musa'nın asasını kullanarak denizi ikiye ayırabilmesi de mucize örneklerindendir. Mucizeler, Allah'ın tebliğ yolunda peygamberlere bahşettiği özel niteliklerdir.

Peygamber niteliklerinin ilk dördü, her insanın sahip olabileceği ve sahip olmakla yükümlü olduğu özelliklerdir. Ancak, peygamberler bu özelliklerin hepsini bir arada o kadar mükemmel bir şekilde barındırmışlardır ki, onların dürüstlüğü, güvenilirliği, akılları ve zekâları hiçbir insanın ulaşamayacağı boyutlardadır.

Doğru ve dürüst olmak, mutlaka olması gereken bir peygamber niteliğidir. Peygamberliğe layık görülen insanlar doğrulukları ile bilinmeselerdi, kimse onlara güvenmez ve Allah'ın buyruklarını tebliğ edemezlerdi.

Güvenilir olmak da önemli bir peygamber niteliğidir. Emanete hıyanet eden, verdiği sözü tutmayan, eline, beline ve diline hâkim olamayan bir insan peygamber olamaz. Güvenilir olmayan biri, Allah’ın emirlerini tebliğ ederken insanlara örnek olamaz.

Günah işlemekten kaçınmayan bir insan, yaptıklarıyla insanlara örnek olamaz. Bu durumda Allah'ın emirlerini sözlü olarak tebliğ etmesinin de bir anlamı kalmaz. İnsanlar, bu niteliğe sahip olmayan bir peygamberin doğruluktan ve dürüstlükten bahsederken kendisinin günah işlediğini gördüklerinde ona inanmazlar.

Akıllı ve zeki olmak ise gerek insanlara hitabet, gerek onları doğru yola çekmek, gerekse kafirlerle savaş sırasında uygun taktik ve manevraları uygulamak için gerekli bir peygamber niteliğidir.

Allah'tan aldığı emirleri aynen insanlara iletmek, en önemli peygamber niteliğidir. Bu niteliğe sahip olmayan bir insan, Allah’a karşı bile sahtekarlık yapma çabasına girer ve peygamber niteliklerine sahip olamaz.

Kur'an-ı Kerim ve birçok alim kaynaklarında, Peygamber Efendimizin peygamber niteliklerine sahip olduğu belirtilmektedir. O, peygamber niteliklerini en mükemmel şekilde barındıran, eşi olmayan ve olmayacak bir insandı. Peygamberlerin sahip olduğu bu nitelikler, onların Allah’ın elçisi olarak seçilmelerindeki en önemli faktörlerdir.