Hendek Savaşının Sonuçları

Hendek Savaşı, Müslümanlarla Mekkeli müşriklerin yaptığı önemli çatışmalardan biridir. Bu savaş, hicretin beşinci yılında, 627 yılında gerçekleşmiştir. Müslümanların hendek kazarak uyguladıkları savunma stratejisi, savaşın bu adla anılmasına sebep olmuştur. Yahudi ve müşriklerin bir araya gelerek oluşturdukları bir ittifak ordusuyla yapılan bu savaşa Ahzab Savaşı da denmektedir. Müşriklerin sayıca üstün olduğu bu savaşta, Müslümanlar başarıya ulaşmıştır. Hendek Savaşı, Müslümanlar için savunma savaşı olarak tarih sahnesinde yerini almıştır.

Uhud Savaşı sonrasında Müslümanların Medine'nin doğusuna ve kuzeyine seferler düzenlemesi, Mekke kervanlarının Suriye, Mısır ve Irak yolunu kapatması savaşın başlamasında etkili olmuştur. Ticaret yolları tıkanan müşrikler, Uhud Savaşı’nda yaşadıklarının da etkisiyle, yeni bir savaş için hazırlıklara başladılar. Yahudilerin müşriklerle ittifak yaparak, Medine'deki Müslümanları yok etmek istemesi ve müşriklerin Bedir ve Uhud savaşlarından istediklerini elde edememesi bu savaşı kaçınılmaz kılmıştır.

Müşrikler, Gatafan, Tihame, Kinane, Beni Esed, Ehabiş ve Necd kabilelerinden aldıkları paralı askerleri ve kendi birliklerini bu savaş için hazırladılar. Müşriklerin kabilelerle birleşerek oluşturduğu orduya, Müslümanların sayıca karşı koyması imkânsızdı. Bu sebeple, Müslümanlar da harekete geçerek, kendilerine avantaj sağlayacak savaş stratejilerini belirlediler. Selman-ı Farisi'nin önerisiyle Medine şehrinin önemli yerlerine hendekler kazdılar. Bu strateji, savunmayı kolaylaştırmak amacıyla yapılmıştır. Uzun bir çalışmanın ardından hendekler hazırlanmış, çıkan topraklardan siperler yapılmıştır. Hendeklerin derinlikleri, bir insanın buradan çıkamayacağı kadar olacak şekilde ayarlanmıştır. Hendeklerin hazırlanması bir ayı bulmuştur. Peygamberimiz bu hazırlıkları orada kurulan çadırdan takip etmiştir. Daha sonra buraya yapılan Zubab Cami, bu anıya ithafen inşa edilmiştir. Kadın ve çocukları korumak için şehirde bulunan kulelere yerleştirdiler. Karargâhlarını Sal Dağı'nda kuran Müslümanlar, hendekleri korumak için gruplar oluşturdular. Bu grupların amacı, müşriklerin hendekleri aşmasını engellemekti. Karşılıklı ok atışları sonrasında, kuşatmanın etkisiz olması ve yiyeceklerin tükenmesi ile müşrikler, Beni Kureyze Yahudilerini savaşa girmeye razı ettiler. Yahudilerin amacı Müslümanlara arkadan saldırmaktı. Hz. Muhammed bunu duyunca onların saldırı yapacağı yönde bazı birlikleri yönlendirdi. Beni Kureyzelilerin Hz. Muhammed'e saldırmama sözü bulunması nedeniyle, bu girişim başlamadan sona erdi. Yahudilerin bir kısmı kulelerde bulunan kadın ve çocuklara saldırsa da başarılı olamadılar. Kuşatma bir ay boyunca devam etti. Soğuk ve fırtınanın etkili olmasıyla, müşrikler kuşatmayı sona erdirdi. Hendek Savaşı, müşrikler için hezimetle sonuçlanmıştır.

Müslümanlar ve müşrikler arasındaki bu savaşın sonunda, Müslümanların zaferle ayrılması eşitliği sağlamıştır. Hz. Muhammed (S.A.V.), müşriklerin düşmanlıktan bıkması ve ticaretin engellenmesi sebebiyle 628 yılında Mekkelilerle Müslümanlar için ayrıcalıkların kazanıldığı Hudaibiye Antlaşması'nı yapmıştır.

Kuran'da bu savaşın önemi şu şekilde açıklanmıştır: "Hani onlar hem yukarı tarafınızdan hem aşağı tarafınızdan üzerinize geldiler; gözler kaymış, yürekler boğazlara dayanmış ve Allah hakkında türlü şeyler düşünmüştünüz! İşte orada, insanlar bir sınavdan geçmiş ve ağır bir sarsıntıyla sarsılmışlardır." (Ahzab, 33:10-11)